Mt 25, 14-30
0. TESTUA
Gizonaren Semea, aingeru guztiak lagun dituela, aintzaz beterik etortzean, bere errege-aulkian eseriko da. Herri guztiak bere aurrean bilduko dituzte. Hark batzuk besteengandik bereizi egingo ditu, artzainak ardiak akerretatik bereizten dituen bezala, eta ardiak bere eskuinean eta akerrak ezkerrean jarriko ditu. Orduan, erregeak eskuinekoei esango die: ‘Zatozte, nire Aitaren bedeinka- tuok; hartzazue mundua sortu zenetik zuentzat prestatua dagoen erreinua. Gose bainintzen eta jaten eman zenidaten; egarri, eta edaten eman; arrotz, eta etxean hartu ninduzuen; biluzik nen- goen, eta jantzi egin ninduzuen; gaixo, eta bisitatu; kartzelan, eta ikustera etorri zineten. ” Or- duan, zintzoek esango diote: ‘Jauna, baina noiz ikusi zintugun gose… edo egarri… edo noiz aurkitu zintugun gaixo edo kartzelan, eta zu ikustera joan? Eta erregeak erantzungo die: ‘Benetan diotsuet: nire seniderik txikien hauetako egin edozeini egin zeniotena, neuri egin zenidaten.
1. KOKAPENA — Testuaren azalpen laburra
Jarraitu azken parabolari bizitza serio har dezazun. Testu honetan salbazioa dastatzeko eta barnera-tzeko gako batzuk.
Lokaletik UNIBERTSALera. Jesusen garaian, juduek epaiketa bat egongo zela uste zuten, non alde batetik haiek joango ziren, onak salbatuko zirelarik, eta bestetik, herri hautatuak ez zirenak, ez zi-ren izango salbatuak. Baina epaiketa, Mateorentzat, desberdina da. Guztientzat da, ez bakarrik kris-tauentzat, epaiketa errukia praktikatzen dutenentzat da, edozein nazio, edozein alderdi politiko, edo zein ideologia, edozein kolore, gizon edo emakume direla… Epaiketa hitza Itun Zaharreko Epaileen Liburuarekin lotuta dago.”Epaileak” Herria salbatzeko izendatzen dira.Jendea salbatzeko epaiketa da.
Ez da erlijio-epaiketa. Planteamenduan ez dago ezer erlijiosorik. Ez dute galdetzen otoitz ea egin du-zun, ezta mezatara, sinagogara, meskitara, gurtzara edo zure praktiketara… joan zaren ere. Edozein kredoko edonorentzat balio du, sinesdun izan ala ez.Zerbait oso irekia…Horregatik ebanjelioa guztion tzat da, eta berdin kristau espiritualtasuna. Eta Jesus? Guretzat, gizatasuna osotasunean bizitzeko bi dea da. Horregatik ez da konfesionala. Edonori proposa diezaiokegu… eta, beraz, benetan solidarioa den herritartasunaren baten ildotik doa…
Erregea zenaren irudia. Erregea zen pobreei justizia egiten ziena. Jesusek, Lk 4,16-19 testuan irakur dezakegunez, Erresumaren ideia jarri du martxan:”Jaunaren Espiritua nire gainean dago, berak bida li nau gatibuei askatasuna eta behartsuei berriona adieraztera… onginahia azalduko duen urtea hots egitera” (graziazko urtea, alde batetik, guztiontzako aukera-berdintasuna da, eta, bestetik, guztiei leku egiten dien bihotz bihurtua). Gogora ekarriko dugu Aitagurea errezatzean, “etor bedi guregana zure Erreinua” esaten dugula.
Pertsonei egiten diezuna Jainkoari egiten diozu; besteak tratatzen dituzun bezala, Jainkoa tratatzen duzun bezala da; Jainkoa pertsonengan, beren duintasunean. Bere irudi eta antzekotasun garen hei-nean “ezkutatuta” dagoelako, horrela “bere irudi eta antzekotasunera sortu gintuen, gizon eta ema-kume sortu zituen”… Hori berretsita geratzen da Jesus gizon eginez geroztik. Jesus, Jainko gizo-na, gizatasunean, Jesus pertsonarengan eta bere bizitzan aurkitzen dugu, eta bere gain hartu zuen guztia: min, mespretxu, gezurrezko epaiketa, beharra jasatea, eta abarretan, eta baita bere giza iza era partekatzen duten guztiengan eta, batez ere, bera hurbildu zen haiengan, bere bizitza partekatu zituenekin. Hor egon zen Jainkoa orduan eta hor dago Jainkoa gaur.
Eta onak eta txarrak? Judu-kulturan kontrastea erabiltzen dute askotan, bizitza nondik doan eta non dik ez doan argi gera dadin. Mateok juduentzat idazten du. Baina ez du maila berean jartzen “zatoz- te nigana bedeinkatuak eta alden nigandik”… Ez du proportziorik gordetzen “Zatozte nire Aitaren be-deinkatuak munduaren sorreratik prestatu dizuedan erresuma jasotzera”…hitzekin. Ezta beste haue-kin ere: Zoazte deabruarentzat eta bere aingeruentzat prestaturiko betiko sutara”. Hau ez du giza-diarentzat prestatu. Gizateriarentzat erresuma baino ez du prestatu, Fratelli Tutti-n Frantzisko aita santuak esan duen bezala.
2. Otoitzarekin hasiko gara — Isiltasuna egingo dugu
Ebanjelioaren testuarekin batera orri txiki batean kopiatu behar duzue isiltasuna nola egin, gaur ikusteko.
3. IKUSI, ENTZUN, TESTUA DASTATZEN DUGU. NI PRESENTE EGITEN NAIZ –Biziberritzen dut ESZENA. IKUSI, ENTZUN, GUSTATU…
Oharra: eten-puntuak izan daitezela gelditzeko eta behatzeko lekua (gustatzea eta sentitzea).
Eszenan kokatzen naiz, bertara sartzen naiz, presente banengo bezala, Jesusi entzuten diotenen on-doan jartzen naiz, bere apostoluen ondoan, bere hitzekin konektatzeko prest, haiek bere jarrera eta koherentziarekin bereganatzen dituelako eta ni ere bereganatzen nauelako. Tenpluko esparruan ja-rraitzen dugu. Ezer gutxi sentitzen den giza talde batek inguratzen du… Eta ziur ez oso urrutitik ere beste erlijio- eta gizarte-arduradun batzuek entzuten diotela beste arrazoi batzuengatik, ea salatu ahal izateko zerbait esaten duen… Eta Hamabiekin jartzen naiz, dena emateko gogoa bizitzen ari baitira, eta gerta daitekeenaren beldur pixka bat ere. Eta gatazka egoera horretan bakea neuregana tzea eta ez galtzea eskatzen dut…
Nire ingurukoen artean isilune bat egiten dela konturatzen naiz, Jesusek berriro hitza hartzen duenean. Garrantzi handiko zerbait kontatzen hasten da.
Zera entzuten dut “Gizonaren Semea etortzen denean, bere errege-aulkian eseriko da, Herri guztie- tatik bilduko ditu eta gero … bananduko ditu…” Arretaz entzuten dut bere Erreinuaren gakotzat zer jarri nahi duen benetan… “Zatozte nire Aitaren, konfiantza osoko Jainkoaren bedeinkatuak, gose izan nintzelako eta jaten eman zenidalako, egarri izan nintzelako eta edaten eman zenidalako, atzerrita-rra nintzelako eta hartu egin ninduzulako, arroparik gabe ibili nintzelako eta jantzi egin ninduzulako, gaixotu egin nintzelako eta bisitatu ninduzulako, espetxean egon nintzelako eta ni ikustera etorri zi- nelako…” Eta egoera bakoitza dastatzen dut… Liluratuta entzuten duten pertsonak ikusten ditut, Je-susek esaten duenetik ezer ez galtzen saiatuz. Eta nik, beraiekin batera, bere hitzekin konektatzeko gaitasuna ere eskatzen diot… Jesusen barne-ezagutza eskatzen dut, nire bizitza bere sentimendu berberekin bizi dadin.
Jesusen ingurukoei begira jarraitzen dut, miserikordiazko hitz horietan bilduta, Jainkoaren erresuma ulertzeko modu horrengatik, inguruan dituzten judu batzuk erromatarrak kanporatzeko asmotan da-biltzanean, beste batzuk, bitartean, erritu-aginduak betetzeko asmotan dabiltzanean, Jesusek Herri-ak bizitza eta bizitza oparoa izan dezala bilatzen du… Eta berriz ere jendeak bere hitzak nola haus-nartzen dituen sumatzen dut: “Jaten eman, edaten eman, aterpetu, bisitatu…”. Nik ere barnean erre pikatzen ditut neure egiteko,nire barnera sar daitezen eta nire egunerokoan aterako zaidana izatea.. eta unea dastatzen dut.
Ondoren, interes handiz jarraitzen dut zer ez egin ikusten… Eta Jesusi entzuten diot jendeari zera esaten: “Ikusi ninduzun eta… ez zenidan eman, ez ninduzun aterpetu, ez ninduzun bisitatu…” Giza miseria ororen aurrean errukizko erraiak izatea opa die Jesusek entzuten diotenei. Bere ikasleek Je-susena bizi nahi dutela ikusten dut,hitzez esaten diena:”Noiz ikusi zintugun…eta hau egin genuen”… Eta berak hauxe erantzuten die: “nire anaia edo arreba apal hauetako bati egin zeniotena, niri egin zenidaten”…Eta nik ere beraiekin eskatzen dut, nire ingurukoengan eta ahul eta hauskorrak direnen gan, Jainkoaren irudia aurkitu ahal izatea. Eta bihotz-bihotzez eskatzen diot…eta liluratua, estasia-tua bezala geratzen naiz… eskaera bera errepikatuz.
4. JESUS ETA BIOK
Jesusi entzuten dion taldean nago, bai bizitzaren pisuak nekatu eta jota daudenen taldean baita be re hitzetan harrapatu nahi dutenen taldean… Une batean gure begiradak gurutzatzen dira eta ni neu aurkitzen naiz berarekin. Errealitateari begiratzen dion munduko herritar gisa kokatzera animatzen nau. Eta hauxe esaten dit: begira aurpegira goseak daudenei, eta egarri direnei, eta arroparik gabe-koei, etxerik gabekoei, gaixoei, espetxeratuei… eta beraienganako errukia izatea eskatzen diot, giza miseria neureganatzeko bihotza… eta denbora hartzen dut.
Eta Jesusekiko intimitate-une honetaz baliatzen naiz eta berak, jendearen artean, nire makaltasun- uneak gogorarazten dizkit, norbaitena izateko gosea/gogoa, nire burua naizen bezala onartzeko ega-rria, intimitaterik gabe biluzik geratu naizen edo utzi nauten uneak, edota gaixorik eta urritua… Eta hauxe esaten dit: “Zurekin nengoen”, ez al zara gogoratzen?… eta nire denbora hartzen dut. Agian egoera horrek gainditu egiten zintuen eta beldurrak, esango zutenak edo amorruak blokeatuta zeun-den… baina Ni zurekin nengoen…Eta egoera berrirakurtzen dut, Bere benetako eta ezkutuko presen-tzia ezkututik bizituz.
Jesusi esaten diot testu hau bereziki pandemia-garairako idatzia dagoela… eta eskatu egiten diot ni-rekin horrela izan denez, nire hauskortasunean eta nire miserian nirekin egon denez, ni ez geratzeko etxean besoak gurutzatuta, baizik eta sormenez erantzun diezaiodala orainari, behar nauten adineko ei, gaixoei,seme-alabei, lagunei, egoera horrek bereziki ukitzen duen norbaiti, lur jota dagoenari edo zerotik hasi behar duenari… Eta hauxe eskatzen diot, aipaturiko zereginetara jartzeko bihotza eta es kuak. Eta behar nauenaren bila hasten naiz…
Jesusek berriro hartu du hitza, eta berezkoa duen hurbiltasunaz eta egiazko indarraz, interkonektatu tako mundua garela esan dit, eta produkzio-lan bat desagertzen bada, ur-jauziaren antzera beste zeregin batzuk ere erori egiten direla (materiala ematen ziotenak, banatzen zuen garraioa, saltzen zen saltokia…),eta honek indibidualistak –hau da, pertsonekin eta errealitatearekin loturarik ez– iza tera bultzatzen nau, baizik eta pertsona izatera, hau da, interkonektatuta egotera, mundu global ba-teko hiritarra –lokalean errealitate bihurtzen dena–… lotura hori senti dezala eskatzen diot, izan ere, Bera guztiarekin lotuta baitago, Berarengan mugitzen gara eta gara… eta, horrela, ni Harekin eta da goen guztiarekin lotuta sentitzea. Eta denbora hartzen dut guztiarekin eta berarekin bat eginda sen-titzeko…
5. SOLASALDIA
Otoitzean bizi izandakoaren laburpen gisa egiten dut. Gehien iritsi zaidana kontatzen diot, niretzat zela zirudiena, testu bat, hitz bat, irudi bat… Eta eskatu egiten diot eta eskerrak eman ere bai.