Lc 24, 13-35
0.- TESTUA
1.- KOKAPENA – testuaren azalpen laburra
Emaus eta Jerusalen. Gure barruan ditugun leku geografikoak edo leku espiritualak izan daitezke. Jerusalen da itxaropen sugarra bizirik mantentzen duen komunitatearen hiria, baita gure bizigune pertsonala ere, eta honi esker bizi gara, sentitzen dugu, erabakitzen, Bizia aurkitzen edo Bizi Jainkoarekin topo egiten dugu.
Emausek ez dirudi inongo lekuren izena denik. Horregatik edozein leku bihurtzen da. Ihes egin nahi dugun lekua. Zeretik ihes egin? Beldurretatik, erruduntasunetatik, atsekabeetatik, eraman ezin ditugun ondoezetatik…
Emausko biak, (Jesusengan?) fedea galdu duten bi ikasle dira. Lilura galduta alde egiten dute Jerusalendik, barrutik hautsita, lagun bati eragindako sekulako indarkeria jasan dutelako: gurutziltzatu egin baitute. Bere duintasunari egin diote eraso, era ankerrean, jendaurreko irain baten bidez, gurutzearen bidez, izen ona erabat kentzeko. Eta beraiek bere adiskide minak ziren, bere sendiaren antzeko ziren.
Egoera honek, ikasleengan, alde batetik, erresumin, adoregabetze eta gorrotozko kutsu bat utzi du bere Maisuaren suntsipenaren eragileen aurka, eta, bestetik, Olibondoen Baratzean abandonatu izanaren erruduntasunaren mende jarri ditu.
Horregatik, hain dolu ikaragarriaren aurrean, bi ikaslek, egoeraz nazkatuta, ordura arte bizitzen lagundu zien guztiari bizkarra emango diote, Jerusalen (beren Jerusalen) eta komunitatea atzean utziko dute eta edonora alde egingo, hanka egingo dute, irten egingo dira, presio horri gehiago eutsi ezinik daudelako. Arrazoia? Jesusen irudia hautsi egin zaie, eta harekin batera, beren bizi planak, beren itxaropenak, beren etorkizunaren ikuspegia… Den-dena. Orain arte bizia ematen ziena birrindua izan da… eta edonora abiatzen dira… inora ez, Emausera. Eta Jesus bidaia horretan presente egingo zaie.
2.- Otoitz egiten hasiko gara – ISILTASUNA EGINGO DUGU
Arnasa sakonki hartzen dugu… arnasketak (itotzen gaituzten) gure pentsamenduetatik ateratzen laguntzen digu eta orainean zentratzen gaitu.
Lasaitu egiten gara… Sakabanaketa saihesten dugu.
Gure kezketatik distantzia hartzen dugu. Gero helduko diegu berriro…
Gure barnearekin konektatzen dugu (azaletik barnealdera igarotzen gara).
Isiltasuna ez da zaratarik eza, baizik eta egorik eza (“geure maitasunetik, gogotik eta interesetik ateratzea…”). Sakonki entzuteko prestatzen ari gara.
3.- TESTUA IKUSI, ENTZUN ETA DASTATU EGITEN DUGU. NI PRESENTE EGITEN NAIZ-ESZENARA itzultzen naiz. IKUSI, ENTZUN, DASTATU…
Oharra: etete-puntuak gelditzea eta behatzea (gustatzea eta sentitzea).
Otoitz egiten hasten naiz, bertan banengo bezala, Jerusalendik inora (Emausera) doazen bi ikasleen ondoan noala, balizko jazarpenetik ihesi, laguna hil zuten lekutik ihesi, bere bizi proiektuak bertan behera utziz eta beren kulpabilitatea gogora ekartzen dien lekutik alde eginez… biak oinez doaz, beren atsekabeak elkarri kontatuz… bihotza kamustuta dute eta itsualdi bakarra daramate: Jesus gure adiskide eta buruzagia hil digute. Nolatan gertatu ahal izan da? Zer gertatu da honaino heltzeko? Ezin dugu sinetsi!… Beraiengandik gertu noa, baina konturatu ere ez dira egiten. Eta beren ondoan egoteko denbora hartzen dut, beren egoeraren arduraz jabetzen joateko. Nola sentitzen naiz? Zer nahi dut eskatu? Eta denbora hartzen dut.
Handik laster, zerbait gertatzen ari zaiela konturatzen naiz: Elkarri gertatutakoa kontatzen jarraitzen dute, norbaitek galdetu izan balie bezala: “Jesus Nazaretekoa, profeta handia zen hitzez eta egitez Jainkoaren eta herri osoaren begietan; baina apaizburu eta agintariek heriotzara kondenatu dute eta gurutziltzatu. Guk uste genuen Israel berak askatuko zuela, baina badira hiru egun hori gertatu dela. Egia da gure arteko emakume batzuek harriturik utzi gaituztela: goizean goiz hilobira joan dira eta ez omen dute gorpua aurkitu; gainera, Jesus bizi dela esan dieten aingeru batzuk agertu zaizkiela esanez etorri zaizkigu. Gutako batzuk ere izan dira hilobian eta emakumeek esan bezala aurkitu dute guztia, baina Jesus ez dute ikusi”… Iluntasunego era hau dastatu egingo dut, ona da neure egitea… Ona da, baita ere, iluntasun horretan argirik badagoela, aztarnarik badagoela ohartzea. Baina Emauskoak hain daude galera esperientzia izugarri horri lotuta, non heriotza eta zorigaitza besterik ez baitute ikusten. Nola sentitzen naiz egoera horretan sartzean? Zer eska dezaket? Agian besteei hitz egiten uzten ikastea…
Beraiekin jarraitzen dut, hitz egitetik entzutera pasatzen direla sumatzen dudanean: isilunea hasten da haien ibileran. “Bera ez zuten ikusi” esaldiak zerbait irekita dagoenaren aukera utzi izan balu bezala da. Hau da, ‘ez zutela ikusi’ esaldiak ez du esan nahi bera ez dagoenik. Eta zerataz konturatzen naiz, lehorraldi -edo desolazio- bideko tarte batzuk lasaialdikoak direla, beste batzuk isiltasunekoak, beste batzuk entzutekoak… zerbait gertatzen bada. Nola sentitzen naiz? Sufritzen ari diren pertsonen ondoan egoten ikasten dut.
Eta, gero, errotiko aldaketa gertatzen zaiela sumatzen dut: ibilbidea aldatuz hasten dira… ihes egiten zuten Jerusalenerako bidea hartzen dute… Eta, mesedez, zer gertatu den kontatzeko eskatzen diet. Eta beren erantzuna: “Gure baitan sartuak bizi izan gara, norbaitek Jesusen istorioa Isaiasen morroi sufritzailearen ikuspegitik kontatuko baligu bezala. Morroiak sufritu zuen bezala, Jesus morroi sufritzaile hori zen… eta beste honetaz ere konturatu ginen, kontatzen zigun ahots hori gure artean ogia hainbestetan zatitu eta banatu zuen berbera zela. Eta orain Bizirik jarraitzen zuela egiten… Ez zen amets bat. Zaila da argitzen, baina guk bizi izan dugu hau eta ziur gaude gertatu zaigula. Horregatik besteei kontatuko diegu…” Nolako berri ederra!… Dastatu egiten dut eszena, neure egiten… Berriz gogora ekartzen dut… Nola geratzen naiz? Denbora hartzen dut.
4.- JESUS ETA BIOK
Hantxe jarraitzen dut, Emauskoekin Jerusalenera itzultzen. Badirudi, une batean Jesusek nire aurrean jartzeko asmoa duela, Emauskoekin egin zuen bezala, Jesus berpiztuak nirekin komunikatu nahi balu bezala edo nire barnean sartu… Pozik eta bakean sentitzen naiz, Norbaitek nire bizitza beteko edo aseko balu bezala. Denbora hartzen dut.
Aukera honetaz baliatzen naiz Jesusi zenbait egoeraren berri emateko, Emauskoei bezala, niri ere beldurragatik ihes eginarazten didatenak: bai urrats konprometituagoak eman nahi ez ditudalako bai koldarkeriagatik… eta Jesusi kontatzen dizkiot… Bera amaierara iritsi da, bai; nik, berriz, ihes egin nahi izaten dut aurpegia ematearen ondorioen beldurrez, bidegabekeriei aurre ez egiteko edota guzti honen ondorioen beldur naizelako… Arreta eta harrera handiz entzuten didala konturatzen naiz… Nola sentitzen naiz, bada, entzuna naizenean?
Jesusek entzuten didala sentitzen dudanez, haren aurrean jartzen naiz eta Berari gauza gehiago kontatzen jarraitzen dut: bizitzan edo besteengan edo neure buruarengan edo Jainkoarengan konfiantza galdutako uneak… baita dena kareletik behera botatzeko zorian egondako aukerak, eraman ezin izan nituen ondoezak, norbaiten alde aurpegi emateagatik baztertu ninduten aldiak.. Eta niri entzuten jarraitzen du. Nire motxila husten dut, berarekin lasaitzen naiz… Nola geratzen naiz? Ederra da nire ahulezian entzuna izatea… eta onartua izatea.
Eta orain esaten didana entzuteko aukeraz baliatzen naiz: “Bakea zurekin”, barkamena zurekin. Eta baldintzarik gabeko onarpenaz begiratzen didala jabetzen naiz. Mahaian nirekin dagoen norbait bezala sentitzen dut. Nirekin partekatzen du bere ogia. Bere ezbairik gabeko presentzia sumatzen dut… Bizi izan ditudan larritasunezko edo etsipenezko edo ezintasunezko egoerei era berrian begiratzen lagundu nahi didala ikusten dut, bakarrik nengoela uste nuenean… eta Bera nirekin konektatuta zegoela ari naiz aurkitzen… Ni Bere eskuetan nengoen. Nire egonezin, iluntasun eta bakardadeetan Bera hortxe zegoen… Nola sentitzen naiz? Zer eskatzen diot? Bere sentimendu berberak izatea? Berari eskerrak ematea irteten zait, zergatik?
5.- ELKARRIZKETA.
Eta otoitza amaitzen ari gara Jesusekin solasean. Otoitzean bizi izandakoa kontatzen diot, batez ere Emauskoek kontatzen dutenaren antzeko unerik (“Ez al zeuden sutan gure bihotzak Jesusek Liburu Santuak azaltzen zizkigun bitartean?”) izan bada: nire bihotza piztu duen zerbait: hitz bat, irudi bat…