Lk 19, 1-10
0. TESTUA (Irakurri osoa)
Jesus Jerikon sartu eta herrian barrena zihoan. Bazen han Zakeo izeneko gizon bat, zergalari-burua, oso aberatsa. Jesus zein zen ikusi nahirik zebilen, baina ezin zuen jendearengatik, txikia baitzen. Lasterka aurrerago joan eta pikuondo batera igo zen Jesus ikusteko, handik igaro behar baitzuen. Jesusek, hara iristean, gora begiratu eta honela esan zion:
– “Zakeo, jaitsi berehala, gaur zure etxean gelditu behar dut eta.”
Jaitsi zen, bada, berehala eta pozik hartu zuen etxean. Hori ikusirik, denak marmarka hasi ziren:
– “Bekatari baten etxera joan duk ostatuz.”
Zakeok, berriz, zutiturik hau esan zion Jaunari:
– “Jauna, neure ondasunen erdiak behartsuei emango dizkiet eta inori ezer ostu badiot, lau halako bihurtuko diot.”
Eta Jesusek:
– “Gaur iritsi da salbamena etxe honetara, gizon hau ere Abrahamen ongorengoa baita. Izan ere, Gizonaren Semea galdua zegoena bilatzera eta salbatzera etorri baita”.
1. EGOERA. Testuaren azalpen laburra.
Nola ibili gizalegez “gaiztotzat eta beren gaiztakeriaz aberastutzat” hartzen ditugunekin eta ospe hori dutenekin? Jesusen garaiko Zakeoren antzekoekin, alegia. Zakeo hau erromatarrentzako zerga-biltzaileen buruzagia zen, eta horrela okupazio armada bat mantentzen zuten, aldi berean biztanleria txirotzen zutela. Horregatik baztertuak izaten ziren, inork ez zuen haiekin mahairik partekatzen. Saihestu beharreko pertsonak ziren. Jendaurreko ustelak.
Hala ere, bada datu harrigarri bat: Zakeo ez zegoen pozik bere bizitzarekin, Jesusen bila zebilen, Jesus ikusi nahi zuen eta, aurkitzen duenean, harri eta zur gelditu da erlijio-pertsona batek bera ez arbuiatzean, baizik eta bere burua Zakeoren etxera gonbidatzean. Jesusek bere burua gonbidatzen du Zakeoren etxean jan/ostatu hartzera. Jesusek hasieran eraman egiten ditu kritikak, lapur ustel baten etxera afaltzera joateagatik. Zakeok pozik hartzen du.
Zer gertatu zen etxe hartan, zer elkarrizketa, zer aurkikuntza, zer tratu jaso zuten Jesusen aldetik? Nola sentitu zen Zakeo begiratuta? Zer nolako harrera, barkamena, bizi izan zuen, zer barne-aldaketa gertatu zitzaion? “Jauna, oraintxe bertan nire ondasunen erdia emango diet behartsuei, eta norbaiti kalte egin badiot, lau aldiz gehiago emango diot“. Hau izan zitekeen Lukasen elkartean sartzen ziren pertsona dirudunen jardutea.
Harrera honen arrazoia Jesus da. Jainkoa horrelakoa da: Galduta dagoenaren bila dabil (seme xahutzailea hilik zegoen eta bizira itzuli da, gauza bera ardi galdua eta Zakeo), “gizonaren Semea galduta zegoena bilatzera eta salbatzera etorri zelako“. Jendeak usteldutako bat besterik ikusten ez zuen lekuan, Jesusek Abrahamen seme bat ikusten du.
2. Otoitzean hasten gara – ISILTASUNA EGITEN DUGU.
Arnasa hartzen dugu sakonki. Arnasak estutzen gaituzten pentsamenduetatik ateratzen laguntzen digu eta orainaldean zentratzen gaitu, dagoen honetan.
Lasaitu egiten gara. Zentratu eta barreiaketa ekiditen dugu. Gure kezketatik aldentzen gara… Beranduago berriro ekingo diegu…
Gure barnearekin konektatzen gara, gure barnean dugun ‘Horrekin’, gure Bizi Iturriarekin. Barne isiltasuna egiten saiatzen gara. Lehenik, isiltasuna ez da zaratarik ez egotea, egorik edo nirik ez egotea baizik. Isiltasuna egiteko onena hauxe da: “geure maitasun, gurari eta axolatik irtetea”.
Sakonki entzuteko prestatuz goaz. Hauxe eskatzen dugu, otoitzaldi hau konfiantzaz-prestutasunez eta arduraz bizi ahal izatea.
3. IKUSI, ENTZUN, TESTUA DASTATU. Nik AURKEZTU DUT (ESCENA BERRIKUSTEN DUT). IKUSI, ENTZUN, GUSTATU…
OHARRA: Eten puntuak gelditzeko eta behatzeko (gustatzeko eta sentitzeko) lekua izan daitezela.
Jesusekin eta bere ondoan doazen ikasle batzuekin kokatzen naiz Jerikon, oasi-hiri eder horretan, non, beroari eta urari esker, denetik hazten zen. Ehun aldiz konkistatutako hiriko harresien atetik sartzen da. Han bizi zitezkeen garai hartako dirudunak. Jesusek zeharkatzen zuen hiria txoko askotara begira, eta ni haiekin nindoan. Edertasuna, giroa, gizarte-ezberdintasunak… Behatzeko denbora hartzen dut. Denetaz jabetzen naiz.
Eta honetan, Jesusekin topo egin nahi duen pertsona bat ikusten dut, baina jendetza dela eta, ez du harengana hurbiltzeko modurik. Aurreratzen dela ikusten dut, Jesusek igaro behar duen bideko basapiku batera igotzen dela. Norbaitek esaten dit: “Erromatarrentzako zergak kobratzen dituen lapur ustel bat da eta bere estortsio sarearekin jendea ustiatzen du”. Zakeok oso zaila du bere klixea kentzea, bere ospea, agian pultsuan irabazi duen ospea. Nola sentitzen naiz?
Konturatzen naiz une batean Jesus gelditu eta hau entzuten diodala: “Zakeo, jaitsi laster, gaur zure etxean hartu behar baitut ostatu“. Eta “lapurrak” pozarren hartzen duela ikusten dut. Lekuz kanpo geratzen naiz, baita etsituta ere. Nola liteke Jesus lotsagaldu horiekin nahastea! Herri-saltzaile baten etxean ostatu hartu duelako marmar egiten dutenen taldearekin bat egiten dut. Denbora hartzen dut.
4. JESUS ETA BIOK. GAURKOAN KOKATZEN NAIZ.
Jesusek hurbiltzeko esan dit eta zera galdetu: “Ba al dakizu zergatik aurreratu zaigun Zakeo? Zergatik igo den basapiku batera? Zergatik deitu diodan bere izenaz?” Isilik geratu naiz, baina gero hitza hartu dut: “Ba al dakizu zer pentsatuko duten zutaz bere historia ezagutzen duten hauek guztiek?” Jesusek so egiten dit eta nik zerbait ikastea nahi duela sumatzen dut. Egin dizkidan galderak berriro entzuteko denbora hartzen dut.
Zakeoren etxetik bere lagunekin irtetean, giro ederra dago, poz-pozik irteten dira, eta nik sinetsi ezinik, harik eta Zakeok guztien aurrean arrandiaz hitza hartuz eta Jesusi mintzatuz, hauxe esaten dion arte: “Jauna, oraintxe bertan nire ondasunen erdia emango diet behartsuei, eta norbaiti kalte egin badiot, lau aldiz gehiago emango diot“. Honek gainditu egiten nau. Ikusten ez badut, ez dut sinesten. Eta erabaki hori jendaurrean hartzen duen pertsona horren aldaketa dastatzen dut.
Alaitasuna, poza arnasten da. Holakorik oso gutxitan gertatzen da. Eta orain bai hurbiltzen naiz Jesusengana, esan diodanagatik damututa eta gertatu denagatik poz handia hartuta, eta hau entzuten diot: “Gaur iritsi da salbazioa etxe honetara, gizon hau ere Abrahamen semea baita, eta gizonaren Semea galduta zegoena bilatzera eta salbatzera etorri baitzen“. Eta buruan ditut ezagutu gabeko pertsonen hainbeste klixe, eta horretan pentsatzen dut. Denbora hartzen dut.
Jesus eta biok gaudela, ozenki galdetzen diot neure buruari: “Zer gertatu ahal izan da pertsona honen barrualdean bere segurtasunari, bere ondasunei uko egiteko?” Eta Jesusi kontatzen diot nik ere baditudala nire segurtasunak, nire osasuna, nire presentzia, nire estatusa, nire izena… Eta Inazioren otoitza bizitzea aipatzen dit: “Hartzazu, Jauna, eta onartzazu nire askatasun guztia…” Eta prestutasun horretan bizitzea eskatzen dut.
5. Eta otoitza bukatzen ari gara Jesusekin SOLASean.
Otoitzean bizi izandakoa jaso egiten dut. Gehien iritsi edo sartu zaidana kontatzen diot, niretzat zela ematen zuena, gehien identifikatu naizen hura: testu bat, hitz bat, irudi bat… Eta zerbait eskatzen diot edo eskerrak ematen dizkiot… erreberentzia keinu batez, eskuak elkartzea, eskerronez, eskuak zabalduz edo onarpenaz: gurutzearen seinalea… eta berriz leku honetara itzultzen naiz… askatuz oinaz, zabalduz eskuak… begiak irekitzen ditut…
Amen.
